Stalinowskie czasy represji w Elblągu zapoczątkowały się od pożaru, który nawiedził halę produkcyjną Zamechu w lipcu 1949 roku. Dzień dzisiejszy, 21 lutego, rozpoczyna pełen rok obchodów przywołujących pamięć o tych wydarzeniach, które później nazwano Sprawą Elbląską. W tym roku przypada 75. rocznica tych tragicznych zdarzeń.
Tragiczne wydarzenia rozpoczęły się nocą, dokładnie między 16 a 17 lipca 1949 roku, kiedy to ogień strawił halę produkcyjną nr 20 należącą do Zakładów Mechanicznych Zamech. Wybuch pożaru był punktem zapalnym dla rozpoczęcia tak zwanej Sprawy Elbląskiej – największego aktu terroru ze strony komunistycznej władzy w Elblągu. Represje z rąk bezpieki odczuło ponad tysiąc osób, z czego ponad 30 stanęło przed sądem. Trzy osoby zostały skazane na karę śmierci, dwie nie przeżyły pobytu w więzieniu.
Właśnie dziś, 21 lutego, rozpoczął się rok obchodów 75. rocznicy tych wydarzeń. Uroczystość rozpoczęła się przed pomnikiem upamiętniającym Sprawę Elbląską. Złożono tam znicze i oddano hołd ofiarom tego okresu.
Wybór daty na rozpoczęcie obchodów nie był przypadkowy. W lutym 1952 roku odbył się pokazowy proces, w którym trzy osoby zostały skazane na karę śmierci, a sześć na wieloletni pobyt za kratkami – wszystko to na podstawie sfabrykowanych zarzutów.